Van één van mijn klanten ontving ik de volgende vraag: “Zijn vleesvervangers wel gezond, zoals vegetarische hamburgers, vegetarisch gehakt, enzovoort?” Deze vraag krijg ik steeds vaker en ik merk dat er veel misverstanden over zijn. Daarom geef ik je in dit artikel mijn advies.
Het lijkt op vlees, maar…
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: producten zoals vegetarische hamburgers en sojaburgers zijn niet speciaal gezond. Ze bevatten vrijwel altijd ongezonde geur-, kleur- en smaakstoffen en vulmiddelen om de producten op vlees te laten lijken. Zelfs als er “bio” of “eco” op staat. Er is flink aan gesleuteld in de fabriek om het product als vlees te laten smaken.
Door de toegevoegde suikers en vetten zijn het vaak ook nog eens dikmakers. Om deze redenen eet ik zelf nooit van dit soort vleesvervangers. Je lichaam heeft ze niet nodig en als het om eiwitten en gezonde vetten gaat zijn er veel betere opties.
Aan de andere kant is veel vlees eten ook niet goed voor je lichaam, en dan kan een vegetarische burger soms toch een alternatief zijn. Maar ook dan zijn er betere alternatieven.
Betere opties, zelfs voor de barbecue
Zelfs als je gaat barbecueën hoef je geen vlees of vleesvervangers te nemen. Je kunt bijvoorbeeld ook lekkere groentespiesjes maken met paprika, champignons, courgette en tempeh. Of je kunt een maiskolf roosteren of plakken venkel. Je hebt heel veel mogelijkheden!
En bij gewone maaltijden heb je in mijn ogen ook geen vegetarisch vlees nodig. Om aan voldoende eiwitten te komen heb je zoveel gezondere opties dan vegetarische hamburgers.
Kijk voor inspiratie in het vegetarische receptenboek Voorbij de Weegschaal. Je vindt hierin zoveel lekkere gerechten dat je de vegetarische hamburger niet zult missen.
Wat zit er in een vegetarische hamburger
Een vegetarische hamburger is door de voedingsindustrie bedacht als antwoord op de trend om minder vlees te eten. Deze trend van minder vlees eten steun ik volledig, omdat vlees veel verzadigd vet bevat, slecht verteert in je darmen en sporen van ongezonde stoffen kan bevatten, zoals antibiotica en groeihormonen.
Maar het is de vraag of de vegetarische hamburger zoveel beter is, want daar zitten ook veel ongezonde ingrediënten in. Ik neem als voorbeeld de vegetarische hamburger van een grote supermarkt. Dit is de voedingswaarde:
Voedingswaarde Vegetarische Hamburger (per 100 g)
energie 720 kj (170 kcal)
eiwit 17 g
koolhydraten 9,0 g
waarvan suikers 2,5 g
vet 7,5 g
waarvan verzadigd 1,0 g
enkelvoudig onverzadigd 1,5 g
meervoudig onverzadigd 5,5 g
voedingsvezel 1 g
natrium 0,8 gIngrediënten:
52% gerehydrateerd soja-eiwit, 18% gerehydrateerd tarwe-eiwit, ui, plantaardige olie, scharrelkippenei-eiwit, kruiden, zout, maltodextrine, natuurlijke aroma’s, aardappelzetmeel, erwtvezel, gist, stabilisatoren (guarpitmeel, E401), moutextract, vitamine B12, ijzer.
Een waslijst aan ingrediënten is geen goed teken
Het eerste wat opvalt is de waslijst aan ingrediënten. Als er zo geknutseld moet worden aan een voedingsmiddel adviseer ik het product links te laten liggen. De kans dat er ongezonde ingrediënten in zitten is groot en je kunt veel beter voor gezonde, verse producten te kiezen.
“Maar er zitten toch eiwitten in?”
Veel mensen kiezen de vleesvervangers om aan hun eiwitten te komen. Op zich bevat de vegetarische hamburger veel eiwitten, maar als je naar de ingrediënten kijkt zie je dat het onder meer om gerehydrateerd soja-eiwit gaat. Wat is gerehydrateerd soja-eiwit? Dat is eiwit uit soja waarbij langs chemische weg eerst water is onttrokken en later weer is toegevoegd. Waarom zou je zoiets nemen als er ook gezonde, verse alternatieven zijn?
Guarpitmeel?
Ik pak nog een ander ingrediënt: guarpitmeel. Ik had hier nog nooit van gehoord en heb het opgezocht in het boekje “”. Guarpitmeel is een verdikkingsmiddel dat risico geeft op allergieën, misselijkheid, eczeem en buikkrampen. Het krijgt in het boekje een oranje kleurcodering, wat “Pas Op” betekent.
En behoorlijk veel suiker
Daarnaast bevat de vegetarische hamburger suiker en verzadigd vet. Al met al zou ik deze vegetarische hamburger zelf liever niet eten. Ik heb het ook nog even opgezocht voor vegetarische kipvarianten. Ik vond vegetarische Kip-Teryaki. Daar zit 11% suiker in. Dus voor een gemiddeld portie van 160 gram krijg je drie-en-een-half klontje suiker binnen, plus onder meer “soja structuur, gemodificeerd zetmeel en aroma”.
Voor een keer kan het waarschijnlijk geen kwaad, maar ik zou dit soort producten niet voor je gezondheid eten. Wat je dan misschien nog het beste kunt nemen is vegetarische kipstukjes van soja, zonder verdere suikers en sauzen. Maar ook niet te vaak, net als sojaburgers…
En hoe zit het dan met sojaburgers?
Sojaburgers zitten ook vaak vol met e-nummers, suikers en verzadigde vetten. Kijk maar even op de verpakking. Neem dan liever iets met tempeh. Dat is een gezond product op basis van gefermenteerde soja. Pure tofu zou ik niet te vaak nemen. Uit onderzoek blijkt dat ongefermenteerde sojaproducten zoals tofu het risico op kanker verhogen. Tegenwoordig heb je daarom ook gefermenteerde tofu, dat is prima.
Lees voor meer informatie over de verschillende sojavarianten dit artikel:
Minder vlees is prima
Begrijp me niet verkeerd. Ik juich het toe als je minder vlees eet. Elke dag vlees is absoluut niet nodig. Zelf eet ik 1 keer per week biologische kip of kalkoen en 1 of 2x per week vis. De rest van mijn eiwitten haal ik uit bonen, groente, noten, zaden, pitten. In het vegetarische receptenboek Voorbij de Weegschaal vind je tientallen heerlijke vegetarische recepten met voldoende eiwitten.
Ben je vegetarisch? Let er dan vooral ook op dat je voldoende vitamine B12 binnen krijgt. Vegetariërs en vooral veganisten hebben vaak een tekort aan B12, omdat vitamine B12 vooral in vlees, eieren en zuivel zit. Ik adviseer je in dat geval extra B12-supplementen te nemen van een goed vitamine-merk.
Advies
Het beste advies dat ik je kan geven is: Kies zoveel mogelijk voor verse, natuurlijke producten waar niet aan is geknutseld in de fabriek. Je lichaam heeft het fabriekseten, dus ook de vegetarische hamburgers, niet nodig. Als je goed gevarieerd eet op basis van Clean Eating krijgt je lichaam alle voedingsstoffen binnen. Dat is goed voor je gezondheid, voor je gewicht en voor je energie.
Wil je hier verder mee aan de slag?
Met deze richtlijn in je achterhoofd hoef je in de winkel niet steeds te twijfelen of je iets zult nemen. De meeste dingen uit pakjes hebben een waslijst ingrediënten, waaronder e-nummers.
Dat geldt ook voor veel vegetarische vleesvarianten. Laat die producten zoveel mogelijk links liggen en kies voor natuurlijke, verse producten. Je lichaam zal je dankbaar zijn.
Groetjes,
Inge
Inge van Haselen
Voedingscoach & Personal Trainer
PS: Eet jij wel eens vleesvervangers? Zo ja, welke? En heb je de ingrediënten wel eens opgezocht? Laat het hieronder weten, dat is ook weer interessant voor anderen. Alvast bedankt!
Je kunt je op elk moment weer uitschrijven
Hoi Inge en allemaal! Deze vraag herinnert me eraan dat ik een soortgelijke vraag wilde stellen. Iemand gaf me peas makers, brokjes die als vleesvervanger worden. Ingrediënten zijn erwteneiwitconcentraat (79,8%), tuinboneneiwitconcentraat (19%) en zout (1,2%).
Concentraat dus bewerkt, maar relatief weinig ingrediënten en handig…..
Wat vind je hiervan Inge?
Hoi Marja, dat lijkt me wel goed. Kan je eens bij de voedingswaarde kijken? Ik kijk in dit geval naar hoeveelheid eiwitten per 100 gram en hoeveelheid suikers per 100 gram. Laat het me weten!
Groetjes, Inge
Er staat op de verpakking:
Vet 4,1 g
Verzadigd: 0,9
Koolhydraten: 15 g
Waarvan suikers 2,9 g
Voedingsvezels 15 g
Eiwit: 53 g
Zout 1,2 g
Sinds ik gezien heb dat de diervriendelijk (bio-)koeien worden geslacht in een zeer grote niet- diervriendelijke slachterij , samen met het niet-bio vee, eet ik heel weinig vlees. Het vlees van een boer die zelf dier-vriendelijk slacht , is erg duur en te ver weg. Het zou fijn zijn als er vanuit de “groene winkels en groene slagerijen “( die weliswaar in hun filmpjes het goede leven van een eco/bio -koe laten zien ;en soms laten adopteren, maar het slachten overlaten aan de industrie)meer gekozen werd voor diervriendelijk slachten van hun eigen diervriendelijk behandelde vee.
Toen ik een vegatarische bonenburger at werd ik ziek. Er bleek gerookt zout in te zitten. Weer een ingredient dat dus troep is.
Deze bio burger kwam van de bekende eko winkel. Ik hoop echt dat dit ogen opent. Eet puur en vers en maak je eigen eten. Inge heeft gewoon gelijk. Ik ben hier al ruim 25 jaar mee bezig
Vlees is inderdaad slecht voor het milieu ,het kweken van runderen heeft een enorme co2 uitstoot om maar nog te zwijgen over het dierenleed als dierenactiviste weet ik waarover ik nu schrijf dus is vegetarisch een goed alternatief voor mij wel
Ja, dat begrijp ik goed. Zorg dat je voldoende eiwitten binnen krijgt en neem als supplement B12.
Is de productie vegetarische burgers etc. beter voor de co2 reductie/milieu?
Hi Ingrid,
Dit is lastig te zeggen, omdat het per product verschillend is. Dit heeft bijvoorbeeld te maken of je een vegan burger kiest of een op basis van zuivel of kaas. Vleesvervangers zitten meestal vol fabrieksproducten. Eet jij vaak vegetarische burgers?
Groetjes,
Antonia
Team Inge van Haselen
Nee nooit. Maar ik hoor vaak ik ben vegetarier omdat dat beter is voor het milieu. Dat geloof ik dus niet. Veel gaan maar mee in een hype zonder verdere verdieping. Het telen van rijst bijvoorbeeld is verl slechter voor het milieu dan aardappelen telen. Mbt vlees, ik eet liever minder vlees dan vleesvervangers. Volgens mij zijn vleesvervangers slecht voor milieu en al helemaal voor je gezondheid. Dus 4 x per vlees incl kip, vis 2 x en maaltijd zonder vleescen vis
Volgens mij zit er in Nederland sinds de gekke koeienziekte geen diermaal in veevoer. De EU is op dit moment in overleg om diermeel van meelwormen weer toe te staan. Maar dat is er nog niet door. Dus dat verhaal van groeihormonen en antibiotica uit slachtafval, in ons Nederlandse vlees, moet op dit moment met een korreltje zout genomen worden. Een stukje Nederlands vlees is nog steeds het gezondst. En ook noodzakelijk. We zijn niet voor niets omnivoren. Ons gebit is ook om vlees te eten. Dat is dus heel natuurlijk.
Beste C, ik ben het met je eens, de Nederlandse veetelt wordt ontzettend goed gecontroleerd. Krijgen de dieren ook geen antibiotica meer? Dat is nieuw voor mij. Verder is het zo, dat wat je eet vaak niet alleen uit Nederland komt. Als je vlees wilt eten, adviseer ik daarom om bijvoorbeeld een stukje biologische kip te nemen van een bekende bron. Biologische slagers geven vaak aan waar hun vlees vandaan komt.
Veel te hoog aan koolhydraten! Slecht voor diabetici. Dikmakers.
Eet liever iets minder vlees dan deze gekunstelde fabrieksrommel.
Hoi Swanette, inderdaad, de meeste vegetarische burgers bevatten erg veel koolhydraten en weinig eiwitten. Er zijn al wel verbeteringen doorgevoerd de laatste tijd. Als je toch af en toe zo’n burger wilt nemen, kun je het beste goed op het etiket kijken.
Hoe komen jullie erbij dat er groei hormonen en antibiotica in vlees zitten.
Er wordt heel streng op gecontroleerd vinden ze iets in de melk of vlees krijgt de boer een fikse boete van duizende euro ‘s, dus ze kijken wel uit omdat te doen het kan hun bedrijf kosten.
Hoi Janny, bedankt voor je bericht. Onder meer in dit artikel vind je meer informatie: https://www.ad.nl/opinie/antibiotica-in-vlees-is-slecht-voor-mens-en-dier~ae693eb5/. De situatie is in Nederland de laatste jaren wel verbeterd, maar zelfs het Voedingscentrum houdt een slag om de arm.