Veel mensen denken dat soja een goed alternatief is voor melk en dat het een goede vleesvervanger is. Misschien geldt dat ook voor jou, lees dan nog even door. Want je moet er niet teveel van nemen.
In de schappen van de supermarkten en de natuurwinkel verschijnen steeds meer sojaproducten: sojamelk, sojayoghurt, sojaburgers en tofu. Bij veel koffietentjes kun je tegenwoordig een “latte” of cappuccino met sojamelk bestellen.
Ook in de voedingsdagboeken van mijn klanten zie ik vaak sojaproducten staan, zeker bij vegetariërs. Sojaproducten zijn populair. Toch denk ik dat je beter niet te veel van bepaalde sojaproducten kunt nemen. Ik geef je mijn visie.
Inhoudsopgave
- Hoe aten Aziaten soja?
- De moderne soja is niet meer zoals vroeger
- Darmklachten, risico op kanker en verstoring van je hormonen
- Ongefermenteerde soja is ongezond
- Fyto-oestrogenen van invloed op je hormoonhuishouding
- Hoeveel soja kun je nemen?
- Hoe kun je sojamelk, sojayoghurt en tofu vervangen?
Hoe aten Aziaten soja?
Soja wordt van oudsher gegeten in Aziatische landen. Voordat Mc Donalds in Azië kwam waren de meeste Aziaten slank, kanker kwam weinig voor en Aziatische vrouwen hebben weinig last van de overgang.
Lange tijd werd gedacht dat het eten van soja hierin een belangrijke rol speelt. Dat klopt misschien ook wel. Aziaten namen gemiddeld 10 gram soja per dag, het was nog niet genetisch gemanipuleerd en vaak in gefermenteerde vorm (daar kom ik zo op) en geen liters sojamelk en sojayoghurt.
De moderne soja is niet meer zoals vroeger
En er is meer. Door de toegenomen vraag is de productie van soja veranderd. Net als bij tarwe wordt steeds meer gebruik gemaakt van genetisch gemanipuleerde soja.
Door genetische manipulatie en chemische bestrijdingsmiddelen zijn de opbrengsten van de oogsten vertienvoudigd maar het effect op je gezondheid is twijfelachtig en nooit goed onderzocht.
Darmklachten, risico op kanker en verstoring van je hormonen
Wetenschappers vermoeden dat ongefermenteerde sojaproducten, zoals sojamelk, sojayoghurt en tofu het risico op kanker verhogen. Ook wordt ongefermenteerde soja in verband gebracht met darmklachten, schildklierproblemen en verstoring van je hormoonhuishouding.
Ongefermenteerde soja is ongezond
Deze gezondheidsrisico’s zijn in verband gebracht met ongefermenteerde sojaproducten, niet met gefermenteerde sojaproducten zoals miso en tempeh. Over dat belangrijke onderscheid ontstaat nogal eens verwarring.
Zo zet Alpro op de verpakking van sojamelk dat het product gefermenteerd is. Maar het blijkt dat niet de sojabonen zijn gefermenteerd, maar het suikerwater dat later is toegevoegd. Hierdoor houd je de nadelen van ongefermenteerde sojabonen (zie voor meer uitleg het artikel van Monique van der Vloed). Ook als de sojabonen biologisch zijn trouwens…
Fyto-oestrogenen van invloed op je hormoonhuishouding
En er is nog iets om rekening mee te houden. Soja bevat zogeheten fyto-oestrogenen. Dit zijn stoffen die lijken op het oestrogeen hormoon in je lichaam.
In sommige gevallen kun je baat hebben bij deze oestrogenen, bijvoorbeeld in de menopauze als je oestrogeenniveau laag is. Ook zouden de fyto-oestrogenen beschermen tegen borstkanker na de menopauze.
Daarom wordt nog wel eens geadviseerd om in de menopauze sojaproducten te nemen. Maar pas daarmee op. De fyto-oestrogenen kunnen ook juist je hormoonbalans verstoren en bijvoorbeeld overgewicht veroorzaken.
Ook zijn er onderzoeken die uitwijzen dat stoffen in soja de tumorgroei juist bevorderen. Bij jongere vrouwen zouden fyto-oestrogenen tot onvruchtbaarheid kunnen leiden.
Ook bij een traag werkende schildklier is soja riskant, omdat soja mogelijk de productie van schildklierhormoon belemmert.
Hoeveel soja is gezond om te nemen?
Hoeveel soja kun je nu nemen? Voor zover ik kan nagaan kun je gefermenteerde sojaproducten zoals miso, tamari, natto en tempeh gewoon eten, dat is juist gezond. Tegenwoordig kun je ook gefermenteerde tofu kopen. Dat is waarschijnlijk ook prima. De overige, ongefermenteerde sojaproducten zou ik minderen of helemaal uit je menu halen.
Zelf ben ik jaren geleden al gestopt met sojamelk en sojayoghurt, omdat je lichaam deze producten niet nodig heeft en vanwege het risico op kanker. Je kunt je eiwitten beter uit andere dingen halen, zoals biologische eieren, vis, biologische kip, bonen, noten, zaden en groente.
Als je vegetarisch bent zijn er ook voldoende plantaardige eiwitbronnen.
Voorheen nam ik nog heel af en toe wat tofu in mijn avondmaaltijden, maar ook dat ben ik steeds minder gaan doen. En wat blijkt? Ik mis het totaal niet. Sojaburgers en andere vleesvervangers zou ik al helemaal niet nemen, vanwege de chemische toevoegingen en verzadigde vetten.
Waar kun je sojamelk, sojayoghurt en tofu door vervangen?
Vaak krijg ik de vraag wat je dan kunt nemen in plaats van sojamelk, sojayoghurt of tofu. Om te beginnen is het denk ik goed je af te vragen of je deze producten echt nodig hebt. Kun je ook minderen of er helemaal mee stoppen?
Probeer ook eens sojamelk te vervangen door amandelmelk of havermelk. Je kunt deze plantaardige zelf maken of ook op steeds meer plaatsen kopen. Let er op dat er niet teveel suiker of zoetstof is toegevoegd. Sojayoghurt kun je vervangen door kokosyoghurt.
Kokosyoghurt is wel iets machtiger, je hebt er minder van nodig. Tofu kun je vervangen door tempeh (gefermenteerde soja), ook kun je op steeds meer plaatsen gefermenteerde tofu kopen.
Neem jij veel sojaproducten zoals sojamelk, sojayoghurt en tofu? Kijk dan eens of je dit echt nodig hebt en of je er minder van kunt nemen. Ik denk dat het beter is voor je gezondheid en dat je je fitter zult voelen. Je lichaam zal je dankbaar zijn.
Wil je meer weten over de Clean Eating methode? Vraag dan de gratis Gezonde Lifestyle Voedingsspecial aan! Er zal een wereld voor je open gaan…Groetjes,
Inge van Haselen
Voedingscoach & Personal Trainer
Je kunt je op elk moment weer uitschrijven
Dankjewel, Inge, een verhelderend verhaal. Ik heb een traagwerkende schildklier en wist dit soja-verhaal niet exact
Levien